Titel          Dag Jules! Themamap 3 Verrijkingsbundel (Deze hoort bij de nieuwe Dag Jules! Uitgave 2012)

Auteur      Ann Weyn

Uitgever   Uitgeverij Zwijsen België

Website    www.uitgeverijzwijsen.be

Kostprijs   207 euro - Speciale prijs bij aankoop van de 3 verrijkingsbundels.

Inhoud

De verrijkingsbundels “Dag Jules! Themamap 1 – 2 – 3” zijn een aanvulling op “Dag Jules!” uitgave 2012. Ze bevatten een rijk aanbod aan uitgewerkte ideeën om sterkere peuters/kleuters uit te dagen. Daar ze een aanvulling zijn, zijn ze dus niet afzonderlijk te gebruiken.

Elke themamap bestaat uit:

• een algemene toelichting,
• per thema uitgewerkte verrijkingstips met bijbehorende kopieerbladen,
• algemene kopieerbladen.

Bespreking

In de algemene toelichting neemt de auteur de tijd om uit te leggen wat de meerwaarde is van het toepassen van coöperatieve werkvormen in de kleuterklas. De argumentatie wordt wetenschappelijk onderbouwd door gebruik te maken van bronnen waarop zij zich baseert. Het zijn dus niet zomaar hulpmiddelen die lukraak aangehaald worden.

Wij kunnen achter deze coöperatieve werkvormen staan voor getalenteerde peuters en kleuters. Zij kunnen door deze werkvormen extra worden uitgedaagd.

De auteur legt de nadruk op de essentiële componenten van coöperatief leren waarbij naast het cognitieve ook sociale doelen aan bod komen:

• Positieve wederzijdse afhankelijkheid
• Individuele verantwoordelijkheid
• Samenwerkingsvaardigheden
• Evaluatie van het groepsproces

De auteur geeft haalbare en bruikbare tips voor leerkrachten, zodat zij op een positieve manier kunnen terugblikken op een geslaagde activiteit.

• Opdracht duidelijk uitleggen + verwachtingen verwoorden.
• Manier van met elkaar praten.
• Rolverdeling.
• Tijdens de opdracht bewaakt de leerkracht het proces door structuur te geven, directe interactie te stimuleren en de kinderen te begeleiden en observeren.
• Na de opdracht volgt een evaluatie met de kinderen rond het groepsproces: “Wat ging goed?  Wat kan beter?”

De nadruk ligt op het groepsproces, waardoor sterke peuters en kleuters zich niet geviseerd voelen. We weten immers dat niet elke pientere peuter/kleuter ervan houdt om in de belangstelling te staan.

Voor de peuters en kleuters zijn er 4 ondersteunende prenten gemaakt waardoor ze makkelijk herkennen waar de focus ligt bij de aangeboden coöperatieve werkvorm.

• Maatjespraat – groepspraat: met de nadruk op talige aspecten: bespreken, uitwisselen, discussiëren, mening vormen, …
• Maatjeswerk – groepswerk: tijdens doe-activiteiten ligt de nadruk op creëren, construeren, onderzoeken en een probleem oplossen.

Meerwaarde

De materie is prikkelend en verrijkend omdat ze meebouwt aan de totale ontwikkeling van elk individu en extra impulsen biedt aan pientere peuters en kleuters. De manier van werken heeft zeker een meerwaarde en heeft aandacht voor de verschillende talenten van elk kind.

Door in groep te reflecteren, leren kinderen de capaciteiten van zichzelf en anderen kennen, leren ze hulp vragen, openstaan voor de noden van anderen, ontdekken ze zelf waar ze goed in zijn, maar ook wat nog anders of beter kan.

Binnen een gekozen thema worden rijke alternatieven aangeboden. Dit biedt mogelijkheden om niet in herhaling te vallen wanneer een kleuter van de 1^e kleuterklas dit thema vorig jaar in de peuterklas al behandeld heeft. Hopelijk maakt men hierbij niet de fout dat een peuter bepaalde activiteiten “nog niet mag doen” omdat hij/zij zich anders zal vervelen in de 1^e kleuterklas. Ook dan kan eenzelfde activiteit met deze werkvorm een heel andere betekenis of uitvoering krijgen voor de kleuter. Kan hij/zij zichzelf vergelijken met hoe het vorig jaar ging? Was het toen nog moeilijk? Lukt het nu beter? Of was het misschien nog niet uitdagend genoeg? Hoe zou je het voor jezelf uitdagender kunnen maken?

Deze manier van werken nodigt peuter- en kleuterleerkrachten uit om te werken rond verbreding, verdieping en verrijking. Herhaling kan ervaren worden als versterking van het eigen zelfbeeld. Ontdekken en actief leren wordt bevorderd en creatief denken wordt regelmatig aangesproken.

Open opdrachten

Tijdens het werken met deze verrijkingsbundel is er mogelijkheid tot divergent denken, is er ruimte voor eigen inbreng van de peuters/kleuters en worden ze uitgedaagd tot het vinden van oplossingen. Het probleemoplossend en creatief denken wordt zeker aangesproken. Door aandacht te besteden aan evaluatie rond het groepsproces kan de leerkracht aandacht besteden aan positieve zaken en mogelijke verdiepingen bij een volgende activiteit.

Zelfstandig werk en minimale begeleiding

Het materiaal is zowel voor de leerkracht als voor de peuters/kleuters overzichtelijk, herkenbaar en zelfstandig te gebruiken, al dan niet met de nodige instructie.

De verrijkingsbundel kan zowel klassikaal, in kleine groepjes als in de zorg gebruikt worden.

Na het klassikaal of in groep uitvoeren van de opdrachten kunnen verschillende activiteiten zelfstandig herhaald worden in de desbetreffende hoek(en). Benieuwd naar hoe de kleuters zelfstandig een opgedane ervaring verwerken? Ontdekken ze zelf verrijkende ideeën voor zichzelf en hun leeftijds- of ontwikkelingsgenootjes?

Het is belangrijk om de inleidende bundel grondig door te nemen om spontaan aan de slag te gaan met de verrijkingsbundels per thema. Eens men het concept kent, is er niet veel voorbereiding voor de leerkracht nodig.

We denken dat het voor het welslagen van een activiteit belangrijk is om voor elke activiteit stil te staan bij het doel dat je wil bereiken en dit duidelijk te communiceren naar de peuters/kleuters.  Door hiervoor tijd te maken, ontdekken kinderen wat er van hen verwacht wordt.

Door de coöperatieve werkvorm is er vaak samenwerking tussen de kinderen onderling mogelijk, wat bijdraagt tot het verwerven van sociale en communicatieve vaardigheden.

De kopieerbladen bevatten duidelijke prenten met een duidelijk herkenbaar teken voor ondersteuning van verschillende woordbetekenissen.

De verschillende opdrachten worden uitdagend aangebracht met nadruk op “beleven” en “actief deelnemen” en houden rekening met het ontwikkelingsniveau van elke kleuter. De verschillende opdrachten kunnen zowel met ontwikkelingsgelijken als met divergente ontwikkelingsgroepen uitgevoerd worden. Wanneer je een verschil maakt in de groepssamenstelling afhankelijk van het doel, zal je merken dat eenzelfde activiteit met een gemengde ontwikkelingsgroep een andere wending krijgt dan wanneer je enkel taalsterke peuters/kleuters in de groep hebt. Wanneer je deze activiteit met een groep taalsterke kinderen doet, kunnen ze zich echt uitleven, elkaars taalvaardigheid ontdekken en elkaar stimuleren bij het uitbreiden van woordenschat, zinsconstructie, gevoelsuitdrukkingen, communicatie met elkaar enz. Taal wordt in deze methode extra ingezet als middel om zich mondeling te uiten. Een duidelijk aangeven van de activiteit en een duidelijke bewustwording dragen bij tot duidelijke communicatie en vermijden zo verwarring en misverstanden. Dit kan al op heel jonge leeftijd aangeleerd worden en we kunnen het belang ervan alleen maar benadrukken.

Samenhang

Binnen dit pakket is er aandacht besteed aan een structurele opbouw, aan herkenningssymbolen zowel voor leerkrachten als voor peuters/kleuters. Doorheen het ganse pakket ontdekken we een rode draad die zich verderzet in de volgende paketten “Dag Loeloe!” voor de 2^e kleuterklas en “Dag Pompom!” voor de 3^e kleuterklas. Die doorgaande lijn wordt doorgetrokken in de paketten van de lagere school. Wat als succesvol ervaren wordt in de kleuterschool draagt op die manier bij tot het sociaal welbevinden van kinderen in de lagere school.

Dit kunnen we alleen maar aanmoedigen en waarderen.

Besluit

Bij de verschillende activiteiten in de verrijkingsbundel wordt gebruikt gemaakt van de coöperatieve werkvormen “maatjespraat – groepspraat” en “maatjeswerk – groepswerk”.

Het lijkt ons vanzelfsprekend dat, mits de juiste begeleiding en de juiste feeling van de leerkracht, peuters en kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong tijdens “maatjespraat – groepspraat” sterk uitgedaagd kunnen worden om op een constructieve manier in discussie met iemand te gaan, ideeën uit te wisselen, op een aanvaardbare manier op te komen voor hun mening, … 

Experten beamen dat het belangrijk is om al op jonge leeftijd te leren omgaan met verschillende gevoelens, belevenissen, situaties. Tevens wordt door hen ook benadrukt dat het belangrijk is om cognitief sterke peuters/ kleuters op een speelse en creative manier uit te dagen zodat zij op die manier leren omgaan met hun eigen mogelijkheden en beperkingen.

Tijdens het werken met “maatjeswerk – groepswerk” kunnen we zeker beamen dat cognitief sterke kinderen dit graag doen en dat dit hen gemotiveerd en betrokken zal houden bij dergelijke activiteiten.

Deze verrijkingsbundel(s) kunnen we sterk aanraden om met sterke peuters en kleuters aan de slag te gaan.

Werkgroep didactiek Bekina